امیکرون چیست؟

امیکرون (Omicron)، آخرین سویه نگران‌کننده کرونا از نظر سازمان جهانی بهداشت که ابتدا B.1.1.529 نامیده می‌شد، حالا دیگر به مهم‌ترین و شایع‌ترین سویه ویروس کرونا در بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است.

امیکرون چه تفاوتی با انواع قبلی ویروس دارد؟

ویروس کرونا به کمک پروتئینی به نام اسپایک وارد سلول‌های بدن شده و باعث بیماری کووید-19 می‌شود. حدود 30 تغییر یا بیشتر در پروتئین اسپایک در نوع اومیکرون مشخص شده است که دو برابر جهش‌های نوع دلتا است.

نیمی از این جهش‌ها در ناحیه ای است که ویروس کرونا به کمک آن به سلول بدن انسان متصل شده، وارد آن می‌شود و باعث عفونت می‌شود. جهش‌ها در این ناحیه ویروس می‌تواند باعث شود تا دستگاه ایمنی (یعنی آنتی‌بادی‌های ساخته شده بعد از واکسیناسیون یا عفونت قبلی) ویروس را کمتر از قبل تشخیص دهد و خطر عفونت با اومیکرون افزایش یابد.

حداقل سه جهش در نوع امیکرون، به ویروس برای فرار از شناسایی شدن توسط آنتی‌بادی‌ دستگاه ایمنی کمک می‌کند. ظاهراً جهش دیگری هم توانایی آن را برای ورود به سلول‌های انسان افزایش می‌دهد و باعث انتقال بیشتر آن می‌شود.

منشاء این نوع ویروس از کجاست؟

تاکنون فقط حدس و گمان‌هایی درباره منشاء اومیکرون مطرح است. به باور یکی از دانشمندان مؤسسه ژنتیک UCL لندن، احتمالاً نوع اومیکرون در طول عفونت مزمن در فردی با نقص سیستم ایمنی (احتمالا مبتلای به HIV/AIDS درمان نشده) تکامل یافته است.

آفریقای جنوبی دارای 8.2 میلیون نفر مبتلا به HIV است که بیشترین میزان در جهان است. نوع بتا هم که سال گذشته در آفریقای جنوبی شناسایی شد، ممکن است از یک فرد آلوده به HIV منشاء گرفته باشد.

امیکرون و شیوع کمتر علائم چشایی و بویایی

اطلاعات اخیر از  انگلستان در‌ مورد علائم کرونا امیکرون نشان می‌دهد که از دست دادن حس بویایی یا چشایی با امیکرون در مقایسه با دلتا حدود 80 درصد کمتر شایع بوده است. اما، گلودرد در موارد امیکرون نسبت به دلتا تقریباً ۸ برابر شیوع بیشتری داشته است.

گزارشی دیگر از یک اپلیکیشن جمع‌آوری اطلاعات کووید-19 (ZOE) درباره علائم شایع کرونا در پیک اومیکرون، 5 علامت شایع در دوره ابتلا به اومیکرون را معرفی می‌کند، علامت اولیه و دومین علامت شایعی که بسیاری گزارش می‌کنند، علامتی بسیار خفیف و معمولی است که شاید هرکس به راحتی از کنار آن بگذرد: سردرد.

شایع‌ترین علائم در پیک اومیکرون براساس اطلاعات این اپلیکیشن به ترتیب عبارتند از:

• آبریزش بینی
• سردرد
• خستگی متوسط یا شدید
• عطسه
• گلودرد

بعد از آبریزش بینی که 73درصد افراد تجربه کردند و رتبه اول را دارد، 68درصد از مردم علامت سردرد را تجربه کرده‌اند.

امیکرون چقدر نگران‌کننده است؟

اولین گزارش‌ها از کرونای امیکرون از افراد جوان بود که به دلیل سن پایین‌تر معمولاً علائم خفیف با کرونا نشان می‌دهند. تحقیقات بعدی هم خفیف بودن کرونا اومیکرون را تایید کردند. بر اساس گزارشی از BBC، یک تحلیل بزرگ از انگلیس می‌گوید افرادی که به امیکرون مبتلا می‌شوند، در مقایسه با انواع قبلی بین 50 تا 70 درصد کمتر به مراقبت های بیمارستانی نیاز دارند.

در مطالعه‌ای در کالیفرنیای جنوبی آمریکا که شدت بیماری افراد مبتلا به اُمیکرون با افراد مبتلا به دلتا مقایسه شد، خطر بستری به علت بیماری علامت‌دار بیش از 50 درصد کمتر بوده است. خطر بستری در ICU و مرگ به ترتیب 74 درصد و حدود 90 درصد کمتر از دلتا بوده است. این تحقیق نشان می‌دهد که هیچ بیمار مبتلا به اُمیکرون نیاز به تهویه مکانیکی نداشت.

با توجه به این اطلاعات به نظر میرسد کرونا اومیکرون بیماری با علائم خفیف ایجاد میکند و کمتر از دلتا باعث مراجعه به بیمارستان یا بستری در بیمارستان و ICU و همچنین مرگ می‌شود. هرچند باید گفت اومیکرون توانایی بیشتری در فرار از ایمنی واکسنها و ایجاد عفونت مجدد در افراد واکسینه ُدارد. به همین دلیل تزریق دز سوم واکسن کرونا همزمان با اومیکرون در بیشتر کشورها شتاب گرفت.

اومیکرون و تزریق دوز سوم واکسن کرونا

اطلاعات به وضوح تاثیر واکسیناسیون و مخصوصاً دز بوستر یا دز سوم را بر تقویت دوباره ایمنی در برابر ویروس کرونا نشان می‌دهد. آمار تعداد مرگ‌ومیر در ماه‌های اخیر در 2 کشور سوییس و شیلی، اختلاف قابل‌توجه در تعداد مرگ‌ومیر را بین افراد واکسینه نشده را با افراد واکسینه با 2 دوز یا دز بوستر نشان میدهد. تعداد فوتی‌های بین واکسینه نشده‌ها بسیار بیشتر از فوتی‌ها در بین افراد واکسینه شده مخصوصاً بعد از دز بوستر است.

آخرین اطلاعات و داده‌ها از بریتانیا نشان می دهد که دوز بوستر یا دز سوم همچنان سطح بالایی از محافظت را در برابر بیماری شدید در اومیکرون به خصوص بین بزرگسالان 65 ساله یا بیشتر ایجاد می‌کند: دز بوستر حدود 90٪ محافظت را 3 ماه پس از تزریق ایجاد می‌کند، در حالی که 3 ماه پس از دو دز، 70درصد محافظت و بعد از 6 ماه تنها 50% محافظت مشاهده شده است

گزارش مرکز کنترل بیماری در آمریکا نشان داده در زمانی که امیکرون اولین بار در آمریکا در گردش قرار گرفته است، محافظت افراد با دز بوستر نسبت به افراد واکسینه نشده، در مقابل ابتلا به کووید-۱۹، پنج برابر بیشتر بوده است.

علاوه بر این، واکسن خط دوم دفاع بدن به نام ایمنی سلولی را هم تحریک می‌کند که دانشمندان اخیراً بیشتر به آن توجه کرده‌اند. خوشبختانه ایمنی سلولی بعد از واکسن در برابر اومیکرون همچنان پایدار است و تا زمان‌های طولانی‌تری میتواند با ویروس مقابله کند. شاید به همین علت، افراد واکسینه هنوز هم در برابر بیماری پاسخ بهتری میدهند و دچار بیماری شدید یا بستری نمی‌شوند.

فواید تزریق دوز سوم واکسن کرونا را بشناسید

با گذشت چندین ماه از تزریق واکسن کرونا در اولین گروه‌ از افراد در بسیاری از کشورهای جهان، پرسش‌ها درباره نیاز به تزریق دوز سوم یا دوز تقویتی واکسن کرونا در کشورهای مختلف همواره رو به افزایش بوده است.

تحقیقات در بعضی کشورها درباره اثربخشی واکسن‌ها و میزان ایمنی در بدن دریافت‌کنندگان واکسن بعد از گذشت چند ماه از واکسیناسیون قبلی نشان می‌دهد که تزریق دوز سوم واکسن کرونا به خصوص در جمعیت‌های خاص مانند سالمندان و افراد با ضعف و سرکوب سیستم ایمنی برای حفظ ایمنی جامعه موردنیاز است.

دلایل مختلفی برای تزریق دوز تقویتی واکسن کرونا مطرح شده است که نتیجه بررسی‌ها و تحقیقات است و مورد توجه نهادهای بهداشت و سلامت کشورها قرار گرفته است.

درباره اومیکرون چه باید کرد؟

به گفته کارشناسان، هنوز مهم‌ترین و بهترین راه‌حل، افزایش واکسیناسیون و تزریق دوز تقویتی است. تحقیقات نشان داده است که میزان بالای آنتی بادی‌های خنثی کننده ویروس اصلی کرونا با محافظت در برابر کرونای ناشی از انواع (واریانت‌های) جدیدتر ارتباط دارد.

این احتمال وجود دارد که تزریق دوز تقویتی از واکسن‌های موجود و افزایش سطح آنتی‌بادی بعد از آن، محافظت کافی و سد مناسبی در برابر اومیکرون ایجاد کند.